انواع سقف خودرو
سقف خودرو
سقف خودرو بخشی از خودرو است که در قسمت بالایی کابین سرنشین قرارگرفته و از سرنشینان در مقابل نور، باد، باران و ... محافظت می‌کند. همزمان با پیشرفت و تحول در فناوری‌های گوناگون، صنعت خودرو نیز دچار تحولات گسترده‌ای شده که سقف اتومبیل‌ها نیز درگیر این تحولات شده‌اند.
ازاین‌رو کارخانه‌های گوناگون اتومبیل‌سازی همگام با تکنولوژی روز دنیا سعی دارند تا تغییرات مختلفی را بر روی سقف خودروها ایجاد کنند. در این مقاله سعی بر معرفی و بررسی انواع سقف خودروها و همچنین تعمیر و تعویض آنها بپردازیم.
الف) سقف‌های تاشو:
یکی از مواردی که لذت رانندگی و سواری خودروها را دوچندان خواهد کرد، قابلیت سقف‌های تا شونده در خودروها است. خودروهایی که از این ویژگی بهره‌مند هستند در زمان رانندگی هوای آزاد را به داخل اتاق خودرو هدایت کرده و لذت سواری را دوچندان می‌کنند. خودروهایی با سقف جمع‌شونده (کانورتیبل) یا کابریو که در ایران معمولاً بانام خودروهای کروکی شناخته می‌شوند در کنار اینکه جزء کلاس استاندارد خودروها می‌باشند، سقف آنها نیز قابلیت جمع شدن و باز شدن مجدد را دارد. سقف این دسته از ماشین‌ها عموماً از جنس پارچه یا فلز می‌باشد. جنس پارچه بکار رفته به‌طورکلی بیشتر در مناطقی استفاده می‌شود که دور از خط استوا قرار داشته و به دلیل سبکی و حجم کمتر، مقاومت کمتری در مقابل تابش نور آفتاب دارند.
در حالت کلی، سقف‌های تا شونده بکار رفته در خودروهای امروزی در سه مدل گوناگون ساخته می‌شوند:
1- سقف‌های پارچه‌ای: این نوع سقف از قدیمی‌ترین سقف‌های تا شونده به‌حساب می‌آید. این سقف‌ها در ابتدا، به‌صورت دستی و توسط یک اهرم مجزا باز بسته می‌شدند. باگذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی بکار رفته در این سقف ها، این امر به‌واسطه یک سوئیچ تعبیه‌شده در خودرو انجام می‌گرفت. این سقف‌ها پیچیدگی بخصوصی نداشته و با توجه به وزن بسیارکمی که دارند، به افزایش شتاب خودرو نیز کمک می‌کنند.
امروزه جهت تولید این سقف‌ها از چندلایه پارچه و چرم استفاده می‌شود تا مقاومت آنها در برابر مواد گوناگونی چون جامدات و مایعات و همچنین صدای بیرون از اتاق خودرو افزایش یابد. این سقف‌ها تا حدودی شبیه به نمونه‌های فلزی بوده و با پیدایش تکنولوژی تولید سقف‌های تاشو فلزی، این مدل از سقف‌های تاشو تا حدودی منسوخ شدند. اما بااین‌وجود، با توجه به ویژگی‌های بارزی چون وزن کم و جاگیری بسیار کمتر آنها نسبت به نمونه‌های فلزی، کماکان این دسته از سقف‌های تاشو توسط برخی خودروسازان دنیا و در مدل‌هایی چون مرسدس بنز کلاس اس و کلاس سی کانوِرتیبل، فِراری اف 430 اِسپایدر و جگوار تایپ اف کانوِرتیبل مورداستفاده قرار می‌گیرد.
2- سقف‌های فلزی: این دسته از سقف‌های تاشو شباهت‌های فراوانی به مدل سقف‌های ثابت دارند با این تفاوت که همچون نمونه قبلی (پارچه‌ای) به‌عقب جمع شده و در صندوق خودرو قرار می‌گیرد و قابلیت این را دارد که در زمان موردنیاز مجدداً بازشده و مورداستفاده قرار بگیرد.
لازم به ذکر است که این سقف‌ها در مقایسه با سقف‌های تاشو پارچه‌ای از وزن بیشتری برخوردار بوده و علاوه بر این فضای بیشتری را نیز اشغال می‌کنند. اما جدا از این نکته منفی، این سقف‌ها استحکام بیشتری در برابر ضربات وارده به سقف دارند. همچنین این سقف‌ها در برابر جریان هوا مقاومت کمتری داشته و به‌نوعی عایق بهتری در مقابل عوامل محیطی به‌حساب می‌آیند. ازاین‌رو اکثر خودروسازانی که تمایل به طراحی سقف‌های تا شونده دارند، امروزه از این مدل از سقف‌های تا شونده استفاده می‌کنند. از نمونه‌های برجسته خودروهایی که به این سیستم مجهز هستند می‌توان به مرسدس بنز کلاس اس ال، بام و زد4 و سری 4 کانوِرتیبل و فِراری 458 اسپایدر اشاره کرد.(لوازم یدکی خودرو)
3- تارگا:لو سقف‌های تارگا دقیقاً جزو رده‌بندی سقف‌های تاشو یا کانورتیبل به‌حساب نمی‌آیند.
به‌نوعی این سقف‌ها چیزی بین سقف‌های ثابت و تاشو هستند. مزیت قابل‌توجهی که این نوع از سقف‌ها دارند این است که با استفاده از این نوع سقف، استحکام شاسی خودرو به میزان قابل‌توجهی حفظ‌شده و حذف سقف به میزان خیلی کمی عملکرد خودرو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عملکرد این‌گونه از سقف‌ها به این شکل است که شیشه عقب خودرو جابجا شده و بخش میانی سقف به داخل صندوق‌عقب می‌رود و پس‌ازآن صندوق بسته‌شده و شیشه عقب به حالت اولیه خود و در جای اولیه خود برمی‌گردد. خودروهایی که در سقف آنها از این تکنولوژی استفاده‌شده است در رده‌بندی خودروهای خاص قرار می‌گیرند. مدل‌هایی چون پورشه 911، شورولت کوروِت سی6 و سی7 و مزدا ام ایکس 5، ازجمله این خودروهای بخصوص هستند.
اما صحبت اصلی در این خصوص این است که اساساً سقف‌های تاشو یا جمع‌شونده ماشین‌ها، چگونه کار می‌کنند؟ نکته‌ای که قابل باید به آن توجه کرد این است که سقف‌های تاشونده جدا از جذابیت ظاهری که دارند، از پیچیدگی‌های مهندسی بسیاری نیز برخوردار هستند که در ذیل به آنها اشاره خواهیم کرد.
ساختار سقف‌های تا شونده
در حقیقت، علت وجود سقف در خودرو تأمین امنیت سرنشینان و همچنین استحکام بیشتر شاسی خودرو است. در حالت عادی، سقف خودرو از پیچش و خم شدن خودرو جلوگیری خواهد کرد. در اصل خودروی بدون سقف سازه‌ای است همچون پل معلقی بدون کابل. در طراحی خودروهای بدون سقف به این نکته در نظر گرفته می‌شود. که اگر خودرو ازلحاظ ساختار استحکام کافی را نداشته باشد، در حال حرکت پیچ‌وتاب خورده و نتیجتاً فرمان‌پذیری بسیار ضعیفی خواهد داشت. جهت حل این مشکل، خودروسازان در طراحی یک خودرو با سقف تاشونده، به میزان قابل‌توجهی استحکام بدنه خودرو را افزایش می‌دهند و بدنه را با استفاده از سازه‌های سنگین تقویت می‌کنند که نتیجتاً این امر باعث سنگینی بیشتر خودروهای کانورتیبل نسبت به نمونه‌های استاندارد است.
طراحی آئرودینامیک
اساساً خودروهای کانورتیبل درزمانی که سقف در حالت جمع شده قرار دارد، نسبت به خودروهای عادی خاصیت آئرودینامیکی ضعیف‌تری دارند. طراحی سقفی کشیده عملاً باعث خواهد شد تا هوا با فشار کمی در اطراف خودرو جریان یافته و ضریب درگ کاهش یابد. بااین‌وجود خودروسازان تلاش کرده‌اند تا با رعایت جزئیات مهندسی گوناگون، خودروهایی با سقف تاشو طراحی کنند که در حالتی که سقف بازشده است نیز ازنظر آئرودینامیکی مناسب باشند.
ازجمله خصوصیات مهندسی که در این امر تأثیر بسزایی دارند می‌توان به تعبیه شیشه‌ای در عقب سری‌های صندلی‌های خودرو اشاره کرد. دلیل این طراحی این است که قرارگیری شیشه‌ای کوچک در بخش عقبی خودرو، مسیر نفوذ جریان هوای آشفته را به درون اتاق را سد کرده و نتیجتاً اتاق خودرو سکوت بیشتری را تجربه خواهد کرد. علاوه بر این، خودرو نیز ازلحاظ آئرودینامیکی عملکرد فوق‌العاده بهتری خواهد داشت.